Hoe komen MienskipsEnergie projecten tot stand?
Voor meer informatie over werkwijze zie ook de pagina met begrippen.
Vanuit een initiatiefnemer komt de wens tot stand om een duurzame opwekinstallatie in een bepaald gebied tot stand te laten komen. Die initiatiefnemer kan een overheid zijn, een duurzame projectontwikkelaar of de omgeving zelf, in de vorm van een organisatievorm met democratisch mandaat. Het is dus niet zo dat per se de omgeving zelf tot het initiatief komt.
De beweegredenen om een installatie te maken kunnen ook verschillend zijn. Een lokale overheid zal – al dan niet in het kader van de Regionale Energie Strategie – een opgave zien om aan klimaatdoelstellingen te voldoen of de eigen ambities vorm te geven. Een duurzame ontwikkelaar kan een kans zien om een renderende investering te doen. Een lokaal burgerinitiatief zal zelf de energievoorziening in de eigen omgeving handen en voeten willen geven.
Draagvalk = Acceptatie + Participatie
Bij projecten rond MienskipsEnergie krijgt de gemeenschap (‘Mienskip’) de mogelijkheid een onderscheidende rol te nemen bij de acceptatie van én de participatie in lokale energieproductie. Hiermee wordt de kans om draagvlak voor een energieproject te krijgen het grootst. MienskipsEnergie-projecten gaan uit van collectieve, democratische processen die leiden tot een rechtvaardige verdeling van lusten en lasten – ook op individueel niveau.
A. Proces bij een projectbesluit
(In dit hoofdstuk wordt gebruik gemaakt van teksten van het Informatiepunt Leefomgeving IPLO)
Het proces begint formeel met een Kennisgeving Voornemen om een energieproject in een omgeving tot stand te brengen en dat in een Omgevingsplan vast te stellen. Dat Voornemen dient volgens de regels gepubliceerd te worden. (bij grootschalige projecten gelden andere vereisten en procedures: Voor meer informatie zie: Participatie bij een projectbesluit.)
Door participatie al te organiseren in de verkenningsfase van de projectprocedure, kan iedereen zelf informatie, oplossingen of koppelkansen aandragen. Hierdoor sluit het project beter aan bij maatschappelijke behoeften.
De kennisgeving van participatie bij projectbesluiten
De overheid doet uiterlijk bij de start van de verkenning voor een projectbesluit een Kennisgeving Participatie. Hierin staat hoe burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en bestuursorganen bij de verkenning worden betrokken. Het bevoegd gezag gaat in ieder geval in op:
- wie het betrekt bij de projectprocedure
- waarover het deze partijen raadpleegt
- wanneer het deze partijen erbij betrekt
- wat de rol van het bevoegd gezag en de initiatiefnemer is bij het betrekken van de partijen
- waar aanvullende informatie beschikbaar is of komt
Voor een lokaal energie-initiatief kan dat hét moment zijn om in actie te komen en een rol in de ontwikkeling zich toe te eisen. Verder loopt het proces zoals hieronder omschreven.
B. Proces bij een vergunningstraject of wijziging bestemmingsplan
Ook in dit soort minder complexe processen, zoals de voorgenomen bouw van een zonnestroom- of windinstallatie, is het van belang dat een lokaal energie-initiatief in de informerende fase naar voren treedt als lokale vertegenwoordiger van het energiebelang in de omgeving. Dat geeft de mogelijkheid om een rol te spelen bij de Acceptatie van de Installatie, en daarna, indien gewenst, de Participatie (mede) vorm te geven. Als het lokaal energie-initiatief zélf de initiatiefnemer is, heeft zij die rol in het proces uiteraard.
Kennisgeving Acceptatie
Één van de instrumenten die gebruikt kunnen worden in de lokale omgeving is een zogenaamde Kennisgeving Acceptatie. Dat is de tegenhanger van de (juridisch geborgde) Kennisgevingen die het bevoegd gezag gebruikt voor de informatievoorziening. De Kennisgeving Acceptatie is een vormvrij document dat de wensen van de Omgeving ten opzichte van de Kennisgeving Voornemen of Kennisgeving Participatie in handzame vorm weergeeft. Alle elementen waarover consent bestaat vormen de basis. Aanvullend kunnen de elementen benoemd worden waarover geen consent is. Een document dat het proces beschrijft hoe de Kennisgeving tot stand is gekomen en hoe de (democratische) besluitvorming is verlopen, is integraal onderdeel.
Voor MienskipsEnergie-projecten is van belang dat voldoende wordt aangegeven in Kennisgeving Acceptatie hoe de communicatie met de Omgeving is gegaan en welke stappen er zijn gezet om de besluitvorming zo democratisch mogelijk te laten verlopen.
Let wel; deze Kennisgeving komt NIET in de plaats van de zienswijzen, bezwaren en beroepen die belanghebbenden in reguliere processen kunnen aangeven als zij gevolgen gaan ervaren met betrekking tot hun woon- leef- of werkomgeving.